نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 252
آيه 061 آل عمران
آيه مباهله
(آيه 061 آل عمران)
(آيه 61 آل عمران، در باره ماجراى نفرين
پيامبر (ص) و مسيحيان نجران)
به آيه 61 سوره آل عمران آيه مباهله
مىگويند:((فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ
مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا
وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ
عَلَى الْكَاذِبِينَ) ؛ )پس هر كه در اين [باره] پس از دانشى كه تو را [حاصل]
آمده با تو محاجه كند بگو بياييد پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خويشان
نزديك و شما خويشان نزديك خود را فرا خوانيم سپس مباهله كنيم و لعنتخدا را بر دروغگويان
قرار دهيم
مباهله در اصل از ماده بهل
به معناى رها کردن و قيد و بند را از چيزى برداشتن، و گاهى به معناى هلاکت و لعن و
دورى از خدا است، و اين نيز از نتايج رها شدن و واگذارشدن بنده به حال خويش است.
مباهله در اصطلاح به معناى نفرينکردن
دو طرف به يکديگر است؛ به اين ترتيب که اگر يکى از طرفين نزاع درباره يک مسئله مهم
مذهبى، قانع نشود، دو طرف در يک جا جمع شوند و به درگاه خدا تضرع کنند و از او بخواهند
دروغگو را رسوا سازد و مجازات کند.
در آيه فوق، خداوند به پيامبر خود دستور
داد که هرگاه پس از آن همه استدلالهاى روشن، کسى درباره الوهيت حضرت عيسى با تو مجادله
کند، به او پيشنهاد مباهله کن که خويشان نزديک خود را بياورد و تو نيز خويشان نزديک
خود را دعوت کن و دعا کنيد تا خداوند دروغگو را رسوا کند.
مباهله به اين شکل تا آن زمان ميان عرب
سابقه نداشت، و اين خود بهترين دليل قطعى بر صدق دعوت پيامبر (ص) بوده است.
طبق روايات اسلامى، هنگامى که پاى مباهله
ميان آمد، نمايندگان مسيحيان نجران از پيامبر (ص) مهلت خواستند تا در اين باره بينديشند.
آنان پس از مشاوره با بزرگان خويش به اين نتيجه رسيدند که اگر پيامبر اسلام (ص) با
جمعيت و سروصدا و… به مباهله آمد، با او
مباهله کنند؛ ولى اگر با افراد بسيار محدودى از نزديکان خود به ميعادگاه آمد، از مباهله
با او بپرهيزند و بدانند که او پيامبر است.
هنگامى که مسيحيان به ميعادگاه آمدند، ناگاه ديدند پيامبر (ص) همراه على
و فاطمه و حسنين (ع) به ميعادگاه مىآيد، آنان پس از ديدن اين صحنه، سخت به وحشت افتادهِ،
از مباهله خوددارى کردند و به شرايط ذمه تن دادند.
مفسران و محدّثان شيعه و اهلسنّت تصريح کردهاند که آيه مباهله در حق
اهلبيت پيامبر (ع) نازل شده است، و پيامبر (ص) تنها فرزندانش حسن و حسين (ع) و دخترش
فاطمه (س) و على (ع) را همراه خود به ميعادگاه برد. بنابراين، منظور از ابنائنا
در آيه منحصراً حسن و حسين (ع) ، و نسائنا فاطمه (س) و منظور از
أنفسنا تنها على (ع) بوده است. احاديث فراوانى در اين زمينه نقل شده است.
[1]آلوسي ، محمود بن عبد الله ، 1217 -
1270 ق.;تفسيرروح المعانى;جلد3;صفحه (299-303)
[2]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد2;صفحه
437
[3]منصور ، عبدالحميد يوسف;نيل الخيرات فى
القراءات العشرة;جلد3;صفحه (222-244)
[4]سبحاني ، جعفر ، 1308 -;الايمان والكفرفى
الكتاب والسنة;جلد1;صفحه 251
[5]فخر رازي ، محمد بن عمر ، 544 - 606ق.;التفسيرالكبير;جلد8;صفحه
(80-82)
[6]بيضاوي ، عبد الله بن عمر ، - 685ق.;تفسيرالبيضاوى(انوارالتنزيل
واسرارالتاويل);جلد2;صفحه 261
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 252