responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2488

سجع متوازي

سجع متوازي

(اتفاق فواصل در وزن و قافيه، و عدم مقابله بين هر کلمه و قرينه آن در وزن و قافيه)

در علم بديع، براي سجع- و همچنين فواصل- اقسامي برشمرده‌اند. يکي از اين اقسام، سجع متوازي است. در سجع متوازى، دو فاصله به لحاظ وزن و قافيه همسان‌اند ولي ميان هر کلمه و قرينه آن مقابله در وزن و قافيه وجود ندارد. به عبارت ديگر، سجع متوازي عبارت است از موزون و متماثل بودن واژه‌هاي آخر جمله‌ها، هم از لحاظ وزن (هجا) و هم از لحاظ «رَوي» (حرف اصلي آخر واژه) ؛ مانندِ: آباد- آزاد، دلير-کوير. در قرآن اين نوع سجع فراوان به چشم مي‌خورد؛ مانند:

(فِيهَا سُرُرٌ مَّرْفُوعَةٌ(وَأَكْوَابٌ مَّوْضُوعَةٌ))(غاشيه//13-14) .

(وَالتَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ(وَرَسُولاً إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ))(آل عمران//48-49) .

(في سِدْرٍ مَخْضُودٍ(وَ طَلْحٍ مَنْضُودٍ))(واقعه//28-29) .

(وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها(وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها)وَ النَّهارِ إِذا جَلاّها(وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها)وَ السَّماءِ وَ ما بَناها(وَ الأرْضِ وَ ما طَحاها)وَ نَفْسٍ وَ ما سَوّاها(فَألْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها))(شمس//1- 8) .

(نَحْنُ أقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَريدِ(إِذْ يَتَلَقَّي الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيَمينِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعيدٌ)ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاّ لَدَيْهِ رَقيبٌ عَتيدٌ(وَ جاءَتْ سَکْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ذلِکَ ما کُنْتَ مِنْهُ تَحيدُ)وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ ذلِکَ يَوْمُ الْوَعيدِ(وَ جاءَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهيدٌ))(ق//16-21) .


[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 75
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 356
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2488
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست