نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2415
زبان قرآن
زبان قرآن
(زبان و شيوه خاص قرآن در بيان معانى
و مقاصد)
سنّت الهى، آن بوده است که هر پيامبرى
را به زبان مردمش مبعوث کند تا تعليم و تعلم به صورت کامل انجام گيرد؛ چنانکه قرآن
کريم فرموده است:(وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ
إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ)(ابراهيم// 4) .
زبان قرآن، زبان پيامبر اکرم (ص) و زبان
مردم است؛ همان زبانى که با يکديگر سخن مىگفتهاند((إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ
تَعْقِلُونَ))(يوسف// 2) .
الفاظ قرآن عربى، و شيوه تفهيم معانى
نيز متناسب با شيوهاى است که عرب در تفهيم مقاصد خود بهکار مىبست.
آيتالله معرفت درباره زبان قرآن مىگويد:
قرآن کريم در افاده تعاليم عالى خود طريقه
ويژهاى دارد و در بيان مطالبش روشى غير از روش معمول محاوره بشرى را اتخاذ کرده است.
روش عقلا و قواعد کلامى که به نام اصول
محاوره و اصول لفظيه خوانده مىشود، در ترجمه الفاظ و عبارات قرآن بهکار مىرود؛ ولى
براى پىبردن به مطالب عميق قرآن، کافى نيست؛ از اين رو، براى شناختن محتواى قرآن بايد
زبان قرآن و اصطلاحات مخصوص آن را شناخت.
علامه طباطبايى (ره) براى شناخت زبان
وحى و دفع اشکالات و ابهامات در عبارات قرآنى راه رجوع به قرآن را ارائه کرده است.
او مىگويد: «بايد از قرآن استفسار کرد تا معانى و مقاصد
خود را آشکار سازد؛ زيرا قرآن کتاب مبين است.
قرآن از وجودات پس پرده سخن گفته است که هرگز با موجودات اين جهان سنخيت
ندارد؛ همچون ملک، جن، روحالقدس، بهشت، دوزخ، قيامت، صراط و…. براى دريافت معانى و مقاصد اين مطالب بايد صرفاً
از خود قرآن استفسار و استيضاح خواست».
برخى گفتهاند وقتى گفته مىشود قرآن
به لسان قوم نازل شده است (ابراهيم// 4) تنها بهاين معنا نيست که قرآن عربى است؛ بلکه
مراد اين است که قرآن از باب آسانى بيان و از راه تساهل و تسامح، همان تعبيرات جارى
عربها را بهکار گرفته است؛ مثلاً عربها از باب تغليب، خطابشان با مذکر بود و قرآن
هم همين روش را پيش گرفت.