نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2286
خواتم فرائضي
خواتم فرائضي
(آيات پايانى بعضى سورهها، مشتمل بر
احکام ارث يا ديگر واجبات)
کلمه «فرائض» جمع «فريضه» است؛
يعنى واجبات. به قواعد تقسيم ارث ميان مستحقان ارث «علم فرايض» گفته مىشود.
برخى از سورههاى قرآن به آياتى ختم مىشوند که درباره واجبات يا ارث سخن
مىگويد؛ به اين آيات «خواتم فرائضى» مىگويند؛ مانند آخرين آيه سوره نساء:((يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللّهُ يُفْتِيكُمْ فِى الْكَلاَلَةِ
إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ وَهُوَ
يَرِثُهَآ إِن لَّمْ يَكُن لَّهَا وَلَدٌ فَإِن كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ
مِمَّا تَرَكَ وَإِن كَانُواْ إِخْوَةً رِّجَالاً وَنِسَاء فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ
الأُنثَيَيْنِ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ أَن تَضِلُّواْ وَاللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ)
؛ «از تو [در باره كلاله] فتوا مىطلبند بگو خدا در باره كلاله فتوا مىدهد اگر مردى
بميرد و فرزندى نداشته باشد و خواهرى داشته باشد نصف ميراث از آن اوست و آن [مرد نيز]
از او ارث مىبرد اگر براى او [ خواهر] فرزندى نباشد پس اگر [ورثه فقط] دو خواهر باشند
دو سوم ميراث براى آن دو است و اگر [چند] خواهر و برادرند پس نصيب مرد مانند نصيب دو
زن استخدا براى شما توضيح مىدهد تا مبادا گمراه شويد و خداوند به هر چيزى داناست».
)
نيز ر.ک: خواتم سور.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 366
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 183
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2286