نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2279
خواتم تحريضي
خواتم تحريضي
(آيات پايانى بعضى سورهها، با محتواى
اصرار و تشويق بر چيزى)
«تحريض» به معناى بهشوقآوردن و «تحضيض» به معناى درخواست چيزى با اصرار
زياد است.
به آيات پايانى سورههايى که انسان را به چيزى وامىدارد يا بر انجام کارى
اصرار مىورزد، خواتم تحريضى يا تحضيضى مىگويند؛ مانند:
1. آخرين آيه سوره اعراف که با وصف حال فرشتگان انسانها را به عبادت خدا
برمىانگيزد:((إِنَّ الَّذِينَ عِندَ رَبِّكَ
لاَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيُسَبِّحُونَهُ وَلَهُ يَسْجُدُونَ) ؛ «به
يقين كسانى كه نزد پروردگار تو هستند از پرستش او تكبر نمىورزند و او را به پاكى مىستايند
و براى او سجده مىكنند». )
2. تحضيض به جهاد و صله ارحام در آخرين آيه سوره انفال:((وَالَّذِينَ آمَنُواْ مِن بَعْدُ وَهَاجَرُواْ
وَجَاهَدُواْ مَعَكُمْ فَأُوْلَئِكَ مِنكُمْ وَأُوْلُواْ الأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى
بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ) ؛ «و كسانى كه بعدا
ايمان آورده و هجرت نموده و همراه شما جهاد كردهاند اينان از زمره شمايند و خويشاوندان
نسبت به يكديگر [از ديگران] در كتاب خدا سزاوارترند آرى خدا به هر چيزى داناست». )
نيز ر.ک: خواتم سور.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 184
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 367
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2279