نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2263
خط عربي
خط عربي
(از رسمالخطهاى قرآنى)
سابقه خط ميان اعراب شبه جزيره عربستان
به پيش از اسلام برمىگردد؛ تا جايى که به دلايل و قرائن بسيار ادعا شده است که مردم
جنوب جزيرةالعرب (يمن) هزار سال پيش از ميلاد حضرت مسيح (ع) هم نوشتن را مىدانستند.
درباره ريشه خط عربى و خاستگاه آن قضاوت
قطعى و مطمئنى وجود ندارد؛ زيرا تاريخ اعراب جاهلى و روابط آنها با همسايگانشان در
هيچ اثر و نوشته تاريخى مربوط به آن زمان نيامده است و اندک اطلاعات موجود نيز با استفاده
از گفتههاى شاعران و روايات و منقولات شفاهى است؛ اما به طور کلى درباره خاستگاه خط
عربى دو گرايش هست:
گرايش اول مربوط به مورخان است که با
استفاده از اخبار و احاديث، منشأ خط عربى را سرزمين يمن، عراق يا حيره و انبار يا اقوامى
در خود شبهجزيره دانستهاند.
گرايش دوم مربوط به محققانى است که با
استفاده از شيوههاى نوين تحقيق علمى و بررسى کتيبهها، نوشتهها، مسکوکات و ديگر آثار
باقىمانده در اين باره اظهارنظر کرده و ريشههاى اصلى آن را خط مصرى، خط فينيقى و
خط آرامى دانستهاند.
نوشتههاى دوران جاهليت بهطور کلى به
دو نام «مسند» و «نبطى» خوانده شدهاند. به موازات پيشرفت جغرافيايى اسلام، خط
عربى نيز رواج فراوانى يافت و بهتدريج خطهاى رايج در کشورهاى مصر، سوريه، الجزيره،
عراق، آفريقا، ايران و… را نسخ کرد و خود جايگزين
آنها شد؛ به طورى که قلمرو نفوذش در شرق تا به چين و در غرب به بخشهايى از اروپا
امتداد يافت.
عربي، فارسى و ترکى مهمترين زبانهايى هستند که به خط عربى نگاشته مىشوند.
پس از آن که خط عربى به عنوان خط رسمى اسلام پذيرفته شد و اقوام بسيارى
با ذوقها و سليقههاى مختلف در نوشتههاى خود از آن استفاده کردند، تطورات بسيار يافت
و از جمله خط کوفى و خط نسخ پديد آمد و هرکدام با گذشت زمان رشد و تعالى بسيار يافت.
[1]شاهين ، عبد الصبور;تاريخ القرآن;صفحه
(61-68)
[2]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
(489-493)
[3]بياتي ،حسن قاسم حبش;رحلة المصحف الشريف
من الجريدالى التجليد;صفحه 16
[4]حمد،غانم قدوري;رسم المصحف دراسة لغويه
تاريخيه;صفحه (15-95)
[5]فضايلي ، حبيب الله ، 1302 - 1376;اطلس
خط;صفحه (27-109)
[6]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 357
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2263