نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2242
خطاب غير ذويالعقول
خطاب غير ذويالعقول
(خطاب کردن موجودات غير عاقل)
گاهى در قرآن کريم جمادات و موجودات فاقد
خرد بشرى خطاب ميشوند؛ مانند:
1.(فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا
طَائِعِينَ) ؛ «به آن (آسمان) و به زمين فرمود خواه يا ناخواه
رام شويد! گفتند البته رام و تسليم آمديم» (فصلت// 11) .
خطاب خداوند به آسمان و زمين است که به حسب ظاهر، توانايى ادراک و سخنگفتن
ندارند و پاسخ آنها نيز آمده است.
2.((يَا جِبَالُ أَوِّبِى مَعَهُ)
؛ «اى كوهها با او [در تسبيح خدا] همصدا شويد واى پرندگان [هماهنگى كنيد]» (سبأ//10)
. کوهها و پرندگان، مخاطب واقع شدهاند. )
درباره اين که آيا اين خطابها حقيقى است و جمادات و حيوانات ادراک و شعور
دارند که بتوانند مخاطب قرار گيرند يا اين که خطابها مجازى است و جمادات به طور مجازى
طاعت و خضوع مىکنند، اختلاف است.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 246
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 115
[3]عسكري ، مرتضي ، 1291 -1386.;القرآن الكريم
وروايات المدرستين;صفحه 477
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2242