نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2206
خطاب استهزا
خطاب تهكّم
(خطاب استهزا)
(خطاب به قصد استهزا و تحقير مخاطب)
«تهکّم» به معناى استهزا است، و در «خطاب تهکّم» گوينده براى تحقير و تمسخر
مخاطب، از الفاظى استفاده مىکند که استهزا و تهکم مخاطب در آن نهفته است؛ مانند:
1.((ذُقْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ
الْكَرِيمُ) ؛ «بچش که تو همان ارجمند و بزرگواري!» (دخان// 49) . )
در اين آيه، الفاظ «عزيز» و «کريم» براى خوارشمردن شنونده به کار رفته
است.
2.((فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ)
؛ «آنها را به مجازات دردناکى بشارت بده!». (توبه// 34) . )
آيه، وعده به عذاب دردناک را با لفظ «بشارت» آورده که نويدبخش است؛ درحالى
که در مقام تهکم و استهزا است.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 231
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 111
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2206