نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2111
حروف مجهوره
حروف مجهوره
(حروف آشکارکننده صوت هنگام تلفظ)
حروف 28 گانه عربى به لحاظ مخفى بودن
يا آشکار شدن صوت هنگام تلفظ (داشتن صفت جهر يا همس) به دو دسته ميشوند:
1. «حروف مجهوره»: جَهْر
يعنى آشکار شدن صوت هنگام تلفظ که به سبب ارتعاش تارهاى صوتى هنگام خروج حرف ايجاد
مىشود. حروفى که به طور ذاتى اين صفت را دارند و با صداى بلند تلفظ ميشوند «حروف
مجهوره» ناميده مىشوند.
حروف مجهوره 18 حرف هستند. اگر 10 حرف مهموسه را از 28 حرف عربى کم کنيم
بقيه مجهوره هستند؛ يعني: (همزه - ب - ج - د - ذ - ر - ز - ض - ط - ظ - ع - غ - ق
- ل - م - ن - و - ى) .
2. «حروف مهموسه»: حروفى هستند که هنگام تلفظ، تارهاى صوتى ارتعاش نمىيابد
و صوت حنجره در صداى آنها شنيده نمىشود و فقط با هوايى تلفظ ميشوند که از مخرج آن
حروف بيرون مىآيد؛ يعنى بدون کمک گرفتن از تارهاى صوتى ادا ميشوند. اين حروف عبارتند
از: (ت - ث - ح - خ - س - ش - ص - ف - ک - هـ) . حرف مهموسه در اين جمله جمع شده است:
حثّهُ شخصٌ فسکت.
براى تشخيص حروف مجهور از مهموس مىتوان هر دو گوش را با انگشتان سبابه
بست و در اين حال اگر صداى حرف تلفظ شده که به صورت ساکن و با کشش ادا مىشود در جمجمه
بپيچد، از حروف مجهور است؛ مانند: حرف «ز» در لفظ «از»؛ اما اگر از صوت مذکور خبرى
نباشد، از حروف مهموس است؛ مانند: حرف «س» در تلفظ «اَس».
نيز ر.ک: صفت جهر، صفت همس
[1]صبره،علي ،-1948;العقدالفريدفى فن التجويد;صفحه
40
[2]محيسن ،محمدسالم;الرائدفى تجويدالقرآن;صفحه
47
[3]تهانوي ، محمد اعلي بن علي ، - 1158؟ق.;كشاف
اصطلاحات الفنون و العلوم;جلد1;صفحه 440
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2111