نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1955
جمع ابو بكر بن
ابي قحافه
جمع ابو بكر
بن ابي قحافه
(جمعآورى قرآن
توسط خليفه اول)
منظور از جمع
ابوبکر - به عقيده معتقدان به جمعآورى قرآن کريم پس از عصر نبوت رسول خدا- آن است
که قرآنکريم به دستور ابوبکر و به پيشنهاد عمر و پس از کشته شدن بسيارى از قاريان
و حافظان قرآن در جنگ يمامه، توسط زيد بن ثابت و از روى نوشتههاى مختلف قرآنى و نيز
شهادت شاهدانى از صحابه جمعآورى شد. اين مصحف بعدها به عمر و سپس به حفصه منتقل شد
و بنا به پارهاى از روايات اهلسنت، اين مصحف اساس مصحف عثمانى است.
اما بسيارى از
محققان از جمله زرکشي، زرقانى، عبدالصبور شاهين، آيت الله خويى، آيت الله معرفت، دکتر
صبحىصالح و علامه جعفر مرتضى عاملى معتقدند جمع قرآن در زمان رسول خدا (ص) انجام شده
است.
آيتالله خويى
در اينباره مىفرمايد: «انتساب جمع قرآن
به خلفا، امرى است موهوم و مخالف کتاب، سنت، عقل و اجماع. حتى اگر بپذيريم که ابوبکر
در ايام خلافتش قرآن را جمعآورى کرد، بدون شک اين کيفيت جمع که در روايات اهلسنت
آمده، دروغ است و جمع قرآن مستند به تواتر ميان مسلمين بود…
».
صاحب کتاب التمهيد نيز معتقد است: «تنظيم و ترتيب قرآن به صورت مصحف کار زيد نبود؛ بلکه زيد قرآن را در صحيفههايى
قرار داد…؛
لذا کار او جمع و نگهدارى از پراکنده شدن و از بين رفتن بود؛ از اين رو، زيد آن مجموعه
را «مصحف» نناميد.
نيز ر.ک: جمع بين اللوحين.
[1]ابن عطيه متأخر ، عبد الحق بن غالب ،
- 546ق.;مقدمتان فى علوم القرآن;صفحه 5
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه (233-239)
[3]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (203-211)و(74-78)
[4]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (246-253)
[5]عاملي ، جعفر مرتضي ، 1944 -;حقايق هامة
حول القرآن الكريم;صفحه (109-137)
[6]شاهين ، عبد الصبور;تاريخ القرآن;صفحه
104
[7]صالح ، صبحي ، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه
(74-78)
[8]خويي ، ابوالقاسم ، 1278 - 1371;البيان
فى تفسيرالقرآن;صفحه 257و240
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1955