نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1892
تنبيه بر اطلاق
تنبيه بر اطلاق
(مقدّمکردن يک لفظ براى اعلان اطلاق
کلام؛ از اسباب تقديم لفظ)
«تنبيه بر اطلاق» از اسباب تقديم و تأخير و بهاين معنا است که گوينده
براى اعلام مطلق بودن کلامش، لفظى را مقدم مىکند؛ مانند: تقديم «شرکاء» بر «الجن»
در((وَجَعَلُواْ لِلّهِ شُرَكَاء الْجِنَّ)
؛ «و براى خدا شريكانى از جن قرار دادند» (انعام// 100) . )
«لله» در جاى مفعول دوم و «شرکاء» مفعول اول و «الجن» هم پاسخ سؤال مقدر
است. و «شرکاء» بر «الجن» مقدم شده است تا مطلق شرک ورزى مذمت شده باشد. بنابراين،
کلام مطلق است؛ چه شريک «جن» باشد و چه غير آن؛ ولى اگر «شرکاء» به عقب مىافتاد و
«الجن» مقدم مىشد، توبيخ فقط درباره شريک قرار دادن جن بود، نه مطلق شرک ورزي.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد3;صفحه 267
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1892