تمثيل مختلط

تمثيل مختلط

(تشبيه چيزى به شيء مرکب از امور محسوس به حواس ظاهرى و باطنى)

يکى از تمثيل‌هاى قرآن تمثيل مختلط، يعنى تمثيلى است که در آن، صورت مرکب از اشياى مُدرَک به حواس ظاهر و باطن قرار دارد و در اين تمثيل، مُدرَکات حس ظاهر با مُدرکات وجدان و شعور باطن در هم آميخته مي‌شوند و يک تابلو جامعى را در ذهن پديد مي‌آورند. اين نوع را از بهترين انواع تمثيل شمرده‌اند؛ مانند: (اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِى الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا)((حديد//20) . )

در اين آيه، مراحل زندگى دنيا به پنج بخش: غفلت، سرگرمي، تجمل‌پرستي، تفاخر و تکاثر تقسيم شده است که به ترتيب مطابق دوره کودکي، نوجواني، جواني، ميانسالى و پيرى هستند.

اين مراحل را به بارانى تشبيه مي‌کنند که از آسمان نازل مي‌شود و چنان زمين را زنده مي‌گرداند که کشاورزان را به حيرت و شگفتى فرومي‌برد، سپس گياهان آن به‌گونه‌اى خشک مي‌شود که آنها را به رنگ زرد مي‌بينيد و پس از آن در هم شکسته و خُرد و به کاه تبديل مي‌شوند.