responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1848

تقسيم (بلاغت)

تقسيم (بلاغت)

(استيفاى اقسام موجود براى يک شيء و بيان وضع آ‌ن‌ها)

يکى از اسلوب‌هاى بلاغى و بديعى قرآن تقسيم است. صنعت تقسيم آن است که ابتدا چند چيز و پس از آن چند چيز ديگر بياورند که مربوط‌به همان الفاظ اول باشد و معلوم کنند که هر‌کدام از امور بعد مربوط به کدام‌يک از امور اول است. صنعت تقسيم مانند لفّ و نشر به دو قسم مرتّب و مشوّش تقسيم مي‌شود.

برخى تقسيم را اين گونه تعريف کرده‌اند که چيزى را به اجزايى تقسيم و پس از آن، حکم هر جزئى را ذکر کنند؛ مانند:

1. (كَذَّبَتْ ثَمُودُ وَعَادٌ بِالْقَارِعَةِ(فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ)وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ) ؛ ثمود و عاد آن حادثه کوبنده (قيامت) را دروغ انگاشتند؛ و اما ثمود بر اثر طغيان خود نابود شدند، و اما عاد با تندبادى سخت سرد و بنيان‌کن نابود شدند (حاقه// 4 - 6) ؛

2. (فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ) ؛ پس برخى از آنان بر خود ستمكارند و برخى از ايشان ميانه‌رو و برخى از آنان در كارهاى نيك به فرمان خدا پيشگامند (فاطر// 32) .

در اين آيه، بندگان خدا به سه گروه ستمکار به خويش، ميانه‌رو و پيشتاز در نيکوکاري‌ها تقسيم شده‌اند.


[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد3;صفحه 471
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه (305-329)و284
[3]بستاني ، بطرس ، 1898 - 1969;محيط المحيط قاموس مطول للغة العربية;صفحه 735
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1848
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست