تفسير توحيدي

تفسير موضوعي

(تفسير توحيدي)

(تبيين ديدگاه قرآن درباره موضوعى خاص با استفاده از مجموع آيات مرتبط)

تفسير موضوعي يکى از انواع تفسير قرآن است که به شکلى غيرترتيبى قرآن را تفسير مي‌کند.

در اين شيوه تفسيري، آيات مختلفى که درباره يک موضوع در سراسر قرآن‌مجيد در حوادث و مناسبت‌هاى گوناگون نازل شده است، جمع آورى و جمع بندى و از مجموع آن‌ها نظر قرآن درباره آن موضوع و ابعاد آن روشن مي‌شود.

تفسير موضوعى را بر سه قسم دانسته‌اند:

1. تفسير کلمه‌اى از کلمات قرآن و بررسى آياتى که آن کلمه در آن‌ها به کار رفته است؛ مانند: بررسى کلمه حق يا کلمه ولاء؛

2. بررسى موضوعى خاص در يک سوره؛ مثلاً بررسى خداشناسي در سوره حمد؛

3. بررسى يک موضوع خاص در کل قرآن؛ يعنى آياتى جمع و تفسير شود که به يک موضوع خاص در قالب بيانات مختلف پرداخته‌اند؛ مانند: بررسى آيات جهاد يا معاد يا اخلاق در قرآن. شايد قسم سوم مشهورترين روش در تفسير موضوعى باشد.

درباره تاريخچه تفسير موضوعى بايد گفت که گرچه اين تفسير ريشه در زمان رسول اکرم (ص) دارد، اما اصطلاح تفسير موضوعي در قرن چهاردهم هجرى پديد آمده است.

براى تفسير موضوعى فوايد ذيل را مي‌توان برشمرد:

1. رفع ابهام‌هايى که در بدو نظر در بعضى از آيات به چشم مي‌خورد؛ مانند: متشابهات قرآن؛

2. آگاهى از ويژگي‌ها، علل و نتايج موضوعات و مسائل مختلف مطرح در قرآن؛

3. به دست آوردن يک تفسير جامع درباره موضوعاتى مانند توحيد، معاد، عبادات، جهاد و حکومت اسلامي؛

4. به‌دست آوردن اسرار و پيام‌هاى تازه قرآن با انضمام آيات به يکديگر.

نيز ر.ک: تفاسير موضوعي.