responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1752

تفسير اجتهادي

تفسير اجتهادي

(تلاش براى کشف مراد واقعى قرآن با استفاده از معارف عقلى و ادبى، و بدون پيش‌فرض)

تفسير اجتهادى (عقلى و درايي) تفسيرى است که با رعايت دو نکته مهم صورت مي‌گيرد:

1. بعضى از آيات قرآن، مُبَين آيات ديگر است؛ 2. توجه به احاديث در تفسير قرآن.

در اين نوع تفسير، مطالب کلامي، فلسفى و علمى براى توضيح بيشتر قرآن به کار مي‌روند؛ يعنى قرآن به عنوان اصل، و ديگر معارف عقلى و علمى به عنوان فرع قرار داده مي‌شوند.

براى اثبات جواز اين‌گونه تفسير، به آيات ذيل استناد شده است:

1. (أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا) ؛ آيا به آيات قرآن نمى‌انديشند يا [مگر] بر دلهايشان قفلهايى نهاده شده است (محمد (ص) // 24) ؛

2. (كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ) ؛ [اين] كتابى مبارك است كه آن را به سوى تو نازل كرده‌ايم تا در [باره] آيات آن بينديشند و خردمندان پند گيرند (ص// 29) .

در اين دو آيه، تدبر در قرآن ترغيب، و از تَرک آن توبيخ شده است. تدبر و اعتبار يک نوع استنباط و اجتهاد در ظاهر قرآن، و نوعى تفسير به رأى جايز شمرده مي‌شود.

ادله عقلى و نقلى ديگرى براى اثبات صحت اين‌گونه تفسير به رأى اقامه شده است که در اين مختصر، مجال بازگويى آن‌ها نيست.

برخى منابع، تفسير به رأى را به دو قسمِ جايز و ممنوع تقسيم کرده و تفسير اجتهادى را همان تفسير به رأى جايز دانسته‌اند.

نيز ر.ک: تفسير به رأي.


[1]صالح ، صبحي ، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه 291
[2]عميدزنجاني ، عباسعلي ، 1316 -1390.;مبانى وروشهاى تفسيرقرآن;صفحه (221-238)
[3]جلاليان،حبيب الله;تاريخ تفسيرقرآن كريم;صفحه 145
[4]رومي،فهدبن عبدالرحمان;اصول التفسيرومناهجه;صفحه (78-84)
[5]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;شناخت قرآن;صفحه 205
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1752
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست