نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1718
تفاسير قرآن به قرآن
تفاسير قرآن به قرآن
(تفاسير با شيوه تفسير هر آيه به کمک
ساير آيات قرآن)
به تفسيرهايى که مفسر با استفاده از سياق
آيات مختلف قرآن به شرح و توضيح مفهوم آيه يا مراد از مفردات آن ميپردازد تفاسير
قرآن به قرآن ميگويند. مفسر هنگام تعارض ميان چنين مفهومِ صرفاً قرآنى با آنچه
از قول مفسران يا روايات آنان نقل شده است، وجه اول را انتخاب ميکند که مبتنى بر کتاب
است. در اين شيوه، مفسر با کنار هم نهادن آيات مختلف قرآن در موضوع واحد، به استنباطى
بديع يا نکتهاى تازه دست مييابد. اهلبيت (ع) قرآن را بهاين شيوه تفسير ميکردند.
علامه طباطبايى در مقدمه تفسير شريف الميزان پس از ذکر شيوههاى مختلف تفسير قرآن
(مانند: شيوه کلامي، فلسفي، عرفانى و مأثور) ميگويد: نقطه اشتراک اين شيوهها،
تحميل دستاوردهاى علمى و فلسفى بيگانه با مدلول آيات بر قرآنکريم و تطبيق آيات با
آراى بشر است. از سوى ديگر، چگونه ممکن است قرآن که خود را هدى للعالمين
و نور مبين و تبيان لکل شيء ميداند، در افاده مفهوم محتاج
به غير باشد.
آثار کسان ديگرى (علاوه بر علامه طباطبايي)
که صرفنظر از ميزان توفيقشان کوشيدهاند از روش تفسير قرآن به قرآن استفاده کنند به
شرح ذيل است:
1. تفسير آسان اثر محمدجواد نجفي: تفسيرى
است ساده (به فارسي) ، روان و ناظر به جنبههاى تربيتي. مؤلف کوشيده است تا مفهوم صحيح
کلمات قرآن را در پرتو آيات و کلمات مفسران ديگر روشن کند. اين تفسير را کتابفروشى
اسلاميه در بيست جلد منتشر کرده است.
2. الفرقان فى تفسيرالقرآن بالقرآن والسنة
اثر محمد صادقى تهراني: اين تفسير شباهت زيادى به الميزان فى تفسير القرآن دارد و در
سى جلد توسط انتشارات فرهنگ اسلامى چاپ شده است.
3. التفسير القرآنى للقرآن تأليف عبدالکريم
خطيب از مفسران اهلسنت: اين تفسير به انگيزه فهم قرآن با بهرهگيرى از سياق آيات نگاشته
شده است و بر جنبههاى تربيتى و اجتماعى قرآن تأکيد بيشترى داشته، در شانزده جلد توسط
دارالفکرالعربى مصر چاپ شده است.
4. تفسير کاشف نوشته محمدباقر حجتى و
عبدالکريم بيآزار شيرازى از مفسران اماميه: تا کنون هشت جلد از اين تفسير چاپ شده
است. ترسيمى از چهره موزون سورههاى قرآن و روابط آيات، عنوان فرعى آن است. دفتر نشر
فرهنگ اسلامى اين تفسير را منتشر کرده است.
5. تفسير کبير اثر ابنتيميه از مفسران
اهلسنت: مفسر در اين کتاب با تقارن آيات و روايات به تفسير قرآن پرداخته است. تفسير
کبير در هفت جلد توسط دارالکتبالعلميه چاپ شده است.
نيز ر.ک: تفسير قرآن با قرآن.
[1]ايازي ، محمد علي ، 1333 -;آشنايى باتفاسيرقرآن;صفحه
83و(80-372)و(77-514)و(64-518)و10
[2]خرمشاهي ، بهاء الدين ، 1324 -;دانش نامه
قرآن وقرآن پژوهى;جلد1;صفحه 740
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1718