تفاسير تاريخي

تفاسير تاريخي

(کتاب‌هاى تفسير با رويکرد تاريخى)

نمونه تفسيرهايى که با گرايش تاريخى نگارش يافته‌اند به‌اين قرارند:

1. الإکليل على مدارک التنزيل، اثر شيخ محمد عبدالحق الله‌آبادى (م 1252) که نگارشى است شرح‌گونه بر مدارک‌التنزيل و حقايق‌التأويل ابوالبرکات نسفي. مؤلف از کتاب خود به حاشيه مدارک التنزيل تعبير کرده است. مباحث رجالى و تاريخى آن چشمگير است. تفسير مذکور در هفت جلد و به زبان عربى در هندوستان چاپ شده است.

2. التبيان فى تفسيرالقرآن اثر شيخ طوسى (م 460ق) ، تفسيرى جامع که جنبه‌هاى روايي، تاريخى و کلامى آن برجسته‌تر است. قصص و تاريخ امت‌هاى پيشين در آن نقل و ارزيابى شده است. دار احياءالتراث العربى (بيروت) در ده جلد آن را چاپ کرده است.

3. جلاءالاذهان و جلاءالاحزان (تفسير گازر) ، اثر ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى به زبان فارسى و در يازده جلد توسط انتشارات دانشگاه تهران چاپ شده است. اين تفسير در حقيقت حک و اصلاح شده تفسير ابوالفتوح است.

4. جواهر الحسان فى تفسير القرآن (تفسير ثعالبي) ، اثر ابوزيد عبدالرحمان ثعالبى (م 873 ق) . مؤلف از طبرى و روايات تفسيرى وى بهره فراوان برده است. تفسير مذکور را مؤسسه اعلمى بيروت به‌طور مختصر و در چهار جلد به زبان عربى چاپ کرده است.

5. حجة‌التفاسير و بلاغ‌الاکسير (تفسير بلاغي) ، اثر سيد عبدالحجت بلاغي. ويژگى مهم اين تفسير، بهره‌گيرى از معلومات عمومى درباره شناخت اديان و مقايسه آن با دين اسلام و قرآن است. و نيز مباحث تاريخى و اعتقادى فراوانى دربر دارد.

6. السنن التاريخية فى القرآن تإليف محمدباقر صدر (شهادت: 1400ق) .

7. التفسير الموضوعى و الفلسفة الاجتماعية فى المدرسة القرآنية تإليف محمد باقر صدر.

نيز ر.ک: تفسير تاريخي؛ مفسران تاريخي.