نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 155
آيات مطلق
آيات مطلق
(آيات شامل همه مصاديق يک مفهوم)
الفاظ قرآن کريم از جهت اطلاق و تقييد
به دو قسم مطلق (دالّ بر همه افراد جنس خويش) و مقيد (دال بر مدلول معين و مشخص) تقسيم
ميشود. آيات مطلق آيات مشتمل بر لفظ يا الفاظى است که بدون هيچ قيدى بر
حقيقتى دلالت کرده و همه افراد آن نوع را دربرمىگيرد.
آيات مطلق در قرآن بسيار است؛ برخى از
اين آيات با آيات ديگر مقيّد شده (تقييد منفصل) و برخى ديگر به اطلاقشان باقى ماندهاند؛
مانند: آيه 3 سوره مجادله:((وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ
مِن نِّسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِّن قَبْلِ
أَن يَتَمَاسَّا) ؛ )و كسانى كه زنانشان را ظهار مىكنند سپس از آنچه گفتهاند
پشيمان مىشوند بر ايشان [فرض] است كه پيش از آنكه با يكديگر همخوابگى كنند بندهاى
را آزاد گردانند.
در اين آيه آزادکردن برده (تحرير رقبه)
مطلق است؛ گرچه در آيات ديگر به برده مؤمن مقيد شده است.
نيز ر.ک: آيات مقيد.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه (101-102)
[2]خرمشاهي ، بهاء الدين ، 1324 -;دانش نامه
قرآن وقرآن پژوهى;جلد2;صفحه 2079
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 155