ترتيب نزول آيات

ترتيب نزول آيات

(کيفيت نزول آيات و چينش آن‌ها در سوره معيّن)

اين که آيات قرآن به صورتى متفرق و فاقد نظمى خاص نازل شده و سپس بدون نظمى منطقى در سوره‌هاى مختلف قرار گرفته باشند، گمانى باطل است؛ آيات بيشتر سوره‌هاى قرآن يکباره نازل شده‌اند. اين مطلب افزون بر سوره‌هاى کوتاه، شامل بعضى از سوره‌هاى طولانى قرآن‌کريم نيز مى‌شود؛ مانند: سوره انعام، مائده و توبه؛ اما آيات پاره‌اى از سوره‌هاى طولانى قرآن به صورت تدريجى نازل شد، و ترتيب تدوين آن در سوره نيز همان ترتيب طبيعى نزول بود؛ به‌اين صورت که ابتدا((بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ))نازل مى‌شد و آيات درپى آن مى‌آمد تا اين که بار ديگر((بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ))نازل مى‌شد؛ که اين خود نشانه اتمام سوره قبلى و آغاز نزول سوره ديگر بود.

در روايات متعددى به نقل از شيعه و اهل‌سنت به اين مطلب تصريح شده است که امام صادق (ع) مى‌فرمايد: «پايان يک سوره با نزول((بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ))دليل بر اين بود که سوره‌اى ديگر آغاز شده است». تنها در مواردى نادر و انگشت‌شمار، بنا به پاره‌اى روايات، رسول گرامى (ص) دستور داد تا آيه‌اى ضمن سوره‌اى قرار گيرد که قبلاً نازل شده بود.