ترتيب

ترتيب

(ذکر اوصاف يک چيز به ترتيب طبيعى يا طبق ملاک مورد لحاظ)

يکى از اسلوب‌هاى بديعى، «ترتيب» است و آن در لغت به معناى قراردادن هر چيزى در رتبه و جايگاه خود، و در اصطلاح علم بديع، عبارت است از آوردن اوصاف يک چيز به ترتيب خلقت طبيعى يا براساس وقوع آن در خارج، به صورتى که هيچ صفت زائدى در ميان نيايد؛ مثل:

1.((هُوَ الَّذِى خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُونُوا شُيُوخًا...) ؛ )او همان كسى است كه شما را از خاكى آفريد سپس از نطفه‌اى آنگاه از علقه‌اى و بعد شما را [به صورت] كودكى برمى‌آورد تا به كمال قوت خود برسيد و تا سالمند شويد (غافر// 67) .

در اين آيه، خلقت انسان براساس ترتيب طبيعى آن ذکر شده است.

2.((فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُم بِذَنبِهِمْ فَسَوَّاهَا) ؛ )و[لى] دروغزنش خواندند و آن [ماده‌شتر] را پى كردند و پروردگارشان به [سزاى] گناهشان بر سرشان عذاب آورد و آنان را با خاك يكسان كرد (شمس// 14) .

در اين آيه، کارهاى قوم ثمود و عذاب آنان به ترتيب واقعه خارجي، ذکر شده است.