تأويل ممدوح

تأويل ممدوح

(تاويل مطابق واقع)

تأويل صحيح و واقعى آيات قرآن که از منبع وحى و علم الهى سرچشمه مى‌گيرد، «تأويل ممدوح» است و جز خداوند و راسخان در علم، کسى از آن اطلاعى ندارد:((... وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِى الْعِلْمِ...) ؛ )با آنكه تاويلش را جز خدا و ريشه‌داران در دانش كسى نمى‌داند (آل عمران// 7) .

اغلب محققان گفته‌اند تفسير، ناظر به «لفظ» است؛ اما تأويل، ناظر به ساختمان جمله و نحوه تعبير؛ چنان‌که وقتى در قرآن مى‌فرمايد((إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ) ؛ )زيرا پروردگار تو سخت در كمين است (فجر// 14) ؛ از نظر تفسير، «مرصاد» از «رصد» به معناى مراقبت و نظارت گرفته شده و به معناى محل رصد و مراقبت و کمين است؛ ولى چون به واقع، خداوند در کمين يا کمينگاه ننشسته است، از نظر تأويل آيه، اهل نظر و زبان از اين تعبير کنايي، علم و احاطه و حضور خداوند، و از لحن آيه، تحذير و هشدارى بليغ درمى‌يابند و پى مى‌برند که خداوند از کردار و رفتارشان غافل نيست.

اين‌گونه تأويل که همه مفسران بزرگ شيعه و سنّى در تفسيرهايشان آورده‌اند، از تأويل‌ها و تفسيرهاى مستحسن و ممدوح است.