انجمن تدوين قرآن

لجنه توحيد مصاحف

(انجمن تدوين قرآن)

(گروه مأمور از طرف خليفه سوّم براى تهيه مصحف واحد)

«لَجْنه توحيد مصاحف» که به آن انجمن يا مجمع تدوين يا همسان سازي قرآن نيز گفته‌اند، جمعي مرکب از اصحاب رسول خدا (ص) بودند که به دستور عثمان مأمور تهيه قرآنى يکدست و فارغ از هرگونه اختلاف قرائت شدند.

اين لجنه يا گروه، ابتدا چهار نفر به نام‌هاى زيد بن ثابت، سعيد بن عاص، عبدالله بن زبير و عبدالرحمن بن حارث بودند، و رياست آنان با زيد بن ثابت بود؛ اما با توجه به اهميت و دشوارى کار، کسان ديگرى نيز به ترتيب ذيل به اين گروه پيوستند: ابيّ بن کعب؛ مالک بن ابى‌عامر؛ کثير بن افلج؛ انس بن مالک؛ عبدالله بن عباس؛ مصعب بن سعد؛ عبدالله بن فطيمه. در اين دوره، رياست گروه با ابىّ بن کعب بود.

در کتاب تاريخ قرآن راميار آمده است: بر سر چهار نفر اوليه بحث و گفت‌و‌گو زياد شده است. اين افراد از وابستگان نزديک خليفه و از مطيعان دستگاه خلافت بوده و از طرف شخص او انتخاب شده‌اند. درباره زيد بن ثابت نيز گفته‌اند او تنها کسى بوده که در آن جمع قريشى نبوده ولى وابستگى و حرف شنوى خاصى از دستگاه داشته است و حتى از بيعت با امام على (ع) کناره گرفته است. نکته مهم درباره آن سه تن قرشى اين است که هر سه داماد عثمان بوده‌اند.