نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1147
الفاظ قسم قرآني
الفاظ قسمهاي قرآن
(الفاظ قسم قرآني)
(الفاظ مورد استفاده در قرآن براى افاده
سوگند)
سوگند، چند رکن دارد که يکى از آنها
ادات قسم است. مقصود از ادات، الفاظ و کلماتى است که با آن، جمله خبرى غيرقَسَمي، به
جمله قَسمى بدل مىشود. در ادبيات فارسى تنها از کلمه (با) استفاده مىشود؛ مانند:
به خدا!، به پيامبر!…؛ اما در ادبيات عرب، واژگان زيادى براى قسم وجود
دارد که برخى از آنها، در قرآن نيامده (مانند: لام، أيم، أيمُن، مَ، مُن و ها) و
برخى از آنها در قرآن به کار رفته است.
مهمترين ادوات قسم در فرهنگ عرب که در قرآن نيز به کار رفتهاند عبارتند
از: با؛ تا؛ واو؛ و کلمه عَمر.
اهل ادب مىگويند اين ادوات هرکدام ويژگىهاى خاصى دارند که برخى از آنها
عبارتند از:
1. حرف «با» حرف اصلى قَسَم است و «واو» جايگزين آن است و حرف «تا» بدل
از «واو» قرار مىگيرد.
2. حرف «با» مىتواند به ضمير نيز متصل شود؛ به خلاف «تا» و «واو» که تنها
در اسم ظاهر بهکار مىروند؛ مانند: «والقرآن»، «والعصر» و «تالله».
3. حرف «تا» مختص اسم مبارک «الله» و در معنا، توأم با تعجب است.
4. آشکارشدن فعل قَسَم منحصر به حرف «با» و بيانگر اصالت اين حرف است.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد4;صفحه 56
[2]فاكر ميبدي ، محمد ، 1338-;تحليلى برسوگندهاى
قرآن;صفحه 56
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 1147