اِقلاب

اِقلاب

(قراردادن يک حرف به جاى حرف ديگر)

«اقلاب» يا «قلب» در لغت به معناى برگرداندن چيزى است، و اصطلاحاً به قراردادن يک حرف به جاى حرف ديگر گفته مى‌شود؛ مانند: تبديل نون ساکن يا تنوين به حرف «ميم» در صورتى که اين دو قبل از حرف «با» قرار گيرند؛ مانند: «ان بورک» که خوانده مى‌شود: «اَمبورک» و «عليم بذات» که خوانده مى‌شود: «عليمم بذات».

علت اين تبديل اين است که «با» و «ميم» قريب‌المخرجند. در صورت قلب، مراعات غنّه و اخفا لازم است؛ يعنى ميم ساکن که ايجاد شده نيز در حرف «با» اخفا مى‌شود که با غنّه همراه است. اقلاب نون ساکن نزد حرف «با» اين‌گونه است که دو لب را به حدى به هم نزديک مى‌کنيم که يک کاغذ نازک بتواند از ميان آن‌ها عبور کند. هم‌زمان، بخش عمده صوت را از فضاى بينى و به مقدار دو حرکت خارج و سپس حرف «با» را تلفظ مى‌کنيم. حرف اقلاب منحصر در حرف «با» متحرک است.

نشانه اقلاب «م» کوچکى است که در برخى قرآن‌ها در بالاى نون ساکن يا تنوين قرار داده مى‌شود.