اقتـطـاع

حذف اقتطاع

(اقتـطـاع)

(حذف بعضى از حروف کلمه يا جمله)

«حذف اقتطاع» يکى از انواع ايجازحذف است. «اقتطاع» در لغت به معناى جداسازى است، و در اصطلاح اهل معانى، حذف بعضى از حروف کلمه يا جمله را گويند.

ابن‌اثير وقوع حذف اقتطاع در قرآن را انکار کرده است؛ ولى در جواب او گفته‌اند حروف مقطعه اول سوره‌ها از باب حذف اقتطاع است؛ زيرا هريک از آن‌ها اسمى از اسماى الهى است؛ همچنان‌که از ابن عباس نقل شده که معناى «الم »، «انا الله اعلم و أرى» است.

مثال حذف اقتطاع:

1.((وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِكُمْ))(مائده// 6) که برخى گفته‌اند حرف «با» جزئى از کلمه «بعض» بوده که بقيه آن حذف شده است؛ يعنى در اصل «و امسحوا بعض رؤسکم» بوده است؛

2.((وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ))(فجر// 4) که در اصل «يسري» بوده است؛

2.((لَّكِنَّا هُوَ اللَّهُ رَبِّي))(کهف// 38) که در اصل «لکن أنا» بوده است.

نيز ر.ک: ايجاز حذف.