اسلام بپردازند و افكار مردم و اذهان آنان را روشن سازند، سازمان هاى مادى و نظامات فاسد بشرى را ـ كه مانع تبليغ و گسترش اين آيين هستند ـ با نيروى عظيم نظامى درهم شكند و راه را براى تبليغ صحيح و مطمئن باز كند.

بنابراين، جنگ و نبرد كه زير لواى جهاد در راه خدا صورت مى گيرد، براى اين نيست كه مردم را ملزم سازد كه به آيين اسلام ايمان بياورند و به زور و جبر به آن معتقد شوند; زيرا ايمان و اعتقاد از امور قلبى و روانى است و امور روانى بدون پيدايش مبادى عقيده و تمايلات باطنى انسان، به زور و فشار، جامه عمل نمى پوشد.

پاسخ چند پرسش

1. آيا بازداشتن بشر از بت پرستى و از هر نوع توجه به غير خدا بر خلاف عدالت است و مخالف آزادى خردمندانه اى است كه مصلحان جهان به دنبال آن هستند؟

2. آيا تنها نيروى بيان و قلم در اشاعه و گسترش يك مكتب اصلاحى جهانى، كه به تمام شؤون مردم نظر دارد، كافى است؟

3. آيا تبليغ منطقى جز در محيط آزاد ـ كه مردم در پيروى از هر نوع عقيده آزاد باشند ـ مى تواند نقش مؤثرى برجا بگذارد؟

4. آيا حكم جهاد مخصوص زمان پيامبر است يا يك حكم جاودانى است؟

5. طرز جهاد در عصر كنونى چگونه است؟

اكنون به ترتيب به پاسخ اين پرسش ها مى پردازيم:

1. جهاد و مسأله آزادى

آزادى بى قيد و شرط با منطق عقل موافق نيست، بلكه آزادى داراى دو شرط