مشيت و اراده الهى، جامه وجود مى پوشند و آنچه كه در جهان هستى مشاهده مى كنيم همگى از مشيت و اراده پروردگار جهان، سرچشمه مى گيرد و هيچ موجودى بدون اذن و خواست الهى تحقق نمى پذيرد و همه صفحه هستى نقطه ظهور و جولانگاه اراده اوست.

اعتقاد به چنين سرنوشت مقتضاى دلايل فلسفى و آياتى قرآنى وروايات ائمه اهل بيت (عليهم السلام)است، و ما در بخش اراده پيشين خدا به برهان فلسفى و آيات و روايات اشاره كرديم و يادآور شديم كه تعلق اراده حق بر افعال انسان موجب سلب اختيار نمى شود هر چند برخى از دانشمندان با صراحت كامل به عجز خود در حل اين اشكال اعتراف كرده اند.[1]

و ما در حلّ اين مشكل در آن بحث به صورت موجز سخن گفته اىم و اكنون نيز اضافه مى كنيم.

اراده وى در ازل بر اين تعلق گرفته كه هر معلولى از علت خود سر بزند و هر پديده اى از علت ويژه خود صادر گردد.

يعنى اراده او بر اين تعلق گرفته كه آفتاب بدون شعور و درك، اشعه خود را بر دشت و دمن فرو ريزد و زنبور و مورچه از روى غريزه و يا حس و شعور امّا بدون اختيار و آزادى شيره درختان را بمكد، و لانه شش گوشه اى بسازد و همچنين او خواسته است كه انسان از روى اراده و با كمال اختيار و آزادى كارهاى خود را انجام دهد.

و به عبارت روشن تر: همان طور كه اصل وجود انسان و فعل او مورد خواست خداست، همچنين صفت و قيد فعل او نيز كه همان (اختيارى بودن) آن است مورد خواست او مى باشد.