السيئة... كلّ ذلك قضاء اللّه فى أفعالنا وقدره لأعمالنا».[1]

«قضا و قدر خدا در افعال بندگان اين است كه فرمان داده است او را اطاعت كنيم و از نافرمانى او بپرهيزيم و برانجام كارهاى نيك، و ترك كارهاى زشت گردن نهيم، اين است معماى تقدير خدا در كارهاى بندگان خود».

سرنوشت به اين معنى كوچكترين اختلاف با عدل الهى ندارد، زيرا هر فردى در گزينش هر حكمى مختار و آزاد است.

3. سرنوشت، قضا و قدر تكوينى و خارجى

سرنوشت به اين معنى همان است كه در آغاز بحث يادآور شديم و توضيح آن اين است: هر پديده اى بدون اندازه گيرى جامه وجود نمى پوشد زيرا لازمه معلول بودن داشتن حد و خصوصيت است و همچنين هيچ پديده تا به سر حدّقطعيت نرسد و وجود آن ضرورى و عدمش ممتنع نگردد تحقق نمى پذيرد.

و قطعيت پذيرى، به گونه اى كه عدم، ممتنع گردد با عدل الهى منافات ندارد بايد سرچشمه اين ضرورتها و قطعيت ها در افعال انسان را به دست آورد و اين او است كه به عمل خود، قطعيت مى بخشد مثلاً يك حادثه اجتماعى يك پديده كيهانى بالأخره پيدايش يك موجود زمينى در گرو علتى است كه به آن جامه وجود بپوشاند، هرگاه تمام اجزا و شرايط علت پديد آمد و كوچكترين نقص و كمبودى در اجزاى علت وجود گذاشت وجود آن معلول قطعى خواهد بود، و فعل انسان بسان همين پديده ها است، اين انسان است كه با اراده قاطعانه خود به موجود ضرورت مى بخشد و به تقدير قطعيت مى دهد.