هيچ پديده اى در آسمان و يا زمين قدم به هستى نمى گذارد مگر از رهگذر اين امور هفتگانه:

1. مشيت ، 2. اراده، 3. قدر، 4. قضا، 5. اذن، 6. كتاب، 7. اجل.

آنگاه فرمود: «فمن زعم انّه يقدر على نقض واحدة منهن فقد كفر».[1]

«كسى كه گمان مى كند مى تواند يكى از آنها را در پيدايش پديده اى حذف نمايد طريق كفر را پيموده است».

مسأله گستردگى اراده خدا مورد تصديق عقل و نقل است ولى برداشت جبر از اين اصل كاملاً نا استوار مى باشد، و پاسخ ما در اين مورد همان پاسخى است كه در مورد علم گسترده و پيشين خدا يادآور شديم، زيرا درست است كه افعال بشر به عنوان پديده هاى امكانى متعلق قدرت و اراده خدا مى باشد، و درست است كه متعلق اراده تكوينى حتماً تحقق مى پذيرد ولى بايد ديد اراده او به چه چيز تعلق گرفته است هرگاه بگوييم اراده خدا بر صدور فعل از انسان بدون قيد و شرط (اختيار و آزادى) تعلق گرفته است در اين صورت