responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : منشور جاويد نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر    جلد : 8  صفحه : 513

ولو به صورت كسر وانكسار مى بيند.[1]

4. تحليل دليل معتزله

خلاصه دليل معتزله اين است:آيات و رواياتى، حاكى از فعليت ثواب و پاداش درباره ايمان و ديگر اعمال نيك است. اين از يك طرف ; از طرف ديگر، كافر و مرتكب كبيره كه بدون توبه بميرد، در آتش مخلّد است. در اين صورت، چاره اى جز اين نيست كه بگوييم اعمال بد، يادداشتهاى گذشته را كه به صورت فعلى موجود بود، نه تقديرى و مشروط، از ميان مى برد.

و به ديگر سخن: دليل معتزله بر اساس نااستوارى قرار گرفته است و آن اين كه اگر مرتكب كبيره بدون توبه از دنيا برود عقاب او پيوسته است، روى اين اساس، شفاعت را به گونه اى ديگر تفسير كرده و گفته اند: شفاعت از آنِ صالحان است، و نتيجه آن، ارتفاع درجه او است نه اسقاط عقاب. طبعاً قائل به چنين نظريه اى، ناچار است در فرض چهارم (هم استحقاق پاداش و هم استحقاق كيفر) بگويد: «عمل زشت يك انسان، به حكم دوام عقاب، ثواب پيشين را باطل و فانى مى نمايد».

درباره اين دليل، دو مطلب را يادآور مى شويم:

1. از كجا بدانيم كه تمام پاداشهاى الهى، جنبه فعلى دارند، و اگر كسى كارى انجام داد، در صحيفه اعمال او به طور مطلق، آن پاداش نوشته مى شود؟ زيرا همان طور كه پاداشها مى توانند فعلى باشند، مى توانند به صورت تقديرى ومشروط باشند.


[1] شرح الأُصول الخمسة، ص 628ـ 629.
نام کتاب : منشور جاويد نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر    جلد : 8  صفحه : 513
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست