مجازات هاى) در زمين نبود و جز خدا ولى و سرپرستى نداشتند، عذاب خدا براى آنان دو برابر خواهد بود( هم گمراه بودند و هم ديگران را گمراه مى كردند) و توانايى شنيدن (سخن حق را) نداشتند وحقايق را نمى ديدند».

ابوالحسن اشعرى، با دوجمله اى كه در ذيل آيه قرار دارد، استدلال كرده است:

1. (ما كانُوا يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ) :«توانايى شنوايى نداشتند».

2. (وَما كانُوا يُبْصِرُونَ) : «حقايق را نمى ديدند».

وى چنين مى گويد: آنان مكلف بودند كه سخن حق را بشنوند وواقعيات را ببينند، ولى توان شنوايى و بينايى براى آنان نبود.

يك چنين استدلال خالى از سطحى نگرى در مفاد آيه است و ما براى روشن شدن مفاد آيه، به تفسير فرازهاى آن مى پردازيم:

الف: (أُولئِكَ لَمْ يَكُونُوا مُعْجِزينَ فِى الأَرْضِ) ، اشاره به اين است كه سرپيچى آنان از فرمان خدا نشانه غلبه اراده آنان بر قدرت خدا نيست، زيرا مشيت او بر اين تعلق گرفته است كه افراد به طور اختيار او را بپرستند، نه از روى جبر و سلب اختيار.

ب: (وَما كانَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللّهِ أَولياء) :«آنان هر چند به ظاهر، بت را ولىّ اتخاذ كرده اند ولى بر آنان، ولى و سرپرستى جز خدا نيست».

ج: (يُضاعَف لَهُمُ الْعَذابُ) :«به طور مضاعف كيفر مى بينند».

د: (ما كانَ يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ وَ ما كانُوا يُبْصِرُونَ) « كفر و تمرد آنان به اين جهت نبود كه اراده آنان بر قدرت خدا غلبه كرد، در اين جهت نبود كه براى آنان ولى و سرپرستى جز خدا بود، بلكه به خاطر اين بود كه توانايى شنيدن سخن حق، و ديدن آيات او را نداشتند»، البته نه به اين معنى كه از نخستين