مسأله «تكليف مالا يطاق» كه فرقه اشاعره مدعى جواز از نظر قرآن مى باشند، مى پردازيم:

11.تكليف در حدّ امكان

تكليف در حدّ امكان از مسايل روشن عقلى است كه هيچ فردى نمى تواند آن را انكار كند، از اين جهت علم به تكليف، و توانايى بر انجام آن از شرايط عمومى هر نوع تكليف شمرده شده است، از اين جهت تكليف به فوق توان طرف، قبيح و زشت شمرده و مجازات بر عدم انجام آن، از مصاديق «ظلم» و تعدّى مى باشد.

همگى مى دانيم كه جاى دادن جسم بزرگ در ظرف كوچك امكان پذير نيست، و يا پرواز در آسمانها، بدون اسباب، از توانايى انسان بيرون است. در اين صورت تكليف زيردستى به انجام يكى از اين دو، در اصطلاح متكلمان «تكليف مالا يطاق» ناميده مى شود.

از نظر محققان «عدليّه» گذشته از اين كه متعلق تكليف، امر محال است، خود تكليف نيز در اين مورد، نمى تواند جدى باشد زيرا انسانى كه مى داند طرف مقابل توان كار مورد درخواست او را ندارد، چگونه به صورت جدى آن را درخواست مى كند.

قرآن در اين مورد، به تأييد حكم خرد برخاسته و مى گويد:(لا يُكَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلاّوُسْعَها...)[1] . و در آيه ديگر مى فرمايد: (...لا يُكَلِّف اللّهُ نَفْساً إِلاّ ما