نام کتاب : منشور جاويد نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 8 صفحه : 19
فاعل را نكوهش مى نمايد و مى گويد: حُسن ذاتى يا قبح ذاتى فعل فاعل مختار، از واقعيات غير قابل تفكيك از فعل است، به اين معنى آنچه را كه زيبا، و نازيبا تشخيص داديم، نزد خدا نيز، چنين مى باشد زيرا در غير اين صورت «حُسن و قبح» ذاتى فعل نبوده و قابل انفكاك نخواهد بود همين، داورى او بر زيبايى ونازيبايى يك رشته افعال، از چنين گستردگى برخورداراست .
حُسن عدل و قبح ظلم، از قضايا روشن و خود معيار عقل عملى است، در برابر اين واقعيت، مانند ساير واقعيت ها، واجب و ممكن يكسان است و قضا و داورى هر دو هماهنگ مى باشند، اگر بنده خدا از عدل ستايش و از ظلم نكوهش مى كند، خدا نيز از عدل ستايش كرده و از دومى نكوهش مى كند، همچنانكه ادراكات عقل نظرى (مساوات سه زاويه مثلث با دو زاويه قائمه) فراگير است، واجب و ممكن بودن مدرِك در آن قسمت تأثير ندارد.
با توجه به اصل، اوبايد عادل و عدالت پرور باشد و از ظلم و ستم پرورى دور باشد در غير اين صورت بايد، فعل خويش را نكوهش كند.
گذشته از اين آن كس به ستم دست دراز مى كند كه از قبح و زشتى آن كار آگاه نباشد ويا به آن نيازمند باشد و هر دو عامل در خدا محكوم به عدم است.
و به عبارت ديگر: كسى كه از همه چيز با خبر و آگاه است مى داند كه ستم زشت و ناروا است، و از طرفى از هر چيزى مانند،انتقام و كينه توزى بى نياز است ، انگيزه ندارد كه دست به ظلم و ستم بزند.
گذشته از اين، عدل در فعل، يك نوع كمال است و خداى نامتناهى از نظر كمال بايد چنين كمال را در مقام فعل دارا باشد.
نام کتاب : منشور جاويد نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 8 صفحه : 19