را در مورد مرتكب كبيره پذيرفته و از اين طريق نجات او را از دوزخ، پس از معذب شدن، توجيه نمود.

گناه موقت وكيفر ابدى چرا؟

از جمله اشكالات معروف در رابطه با مسأله خلود كافران در عذاب، اين است كه بايستى ميان جرم و جريمه و گناه و كيفر نوعى موازنه برقرار باشد وكيفر به اندازه جرم و گناه تعيين گردد اين قانون پيوسته مورد توجه عقلاى جهان بوده و در قوانين جزايى مورد توجه واقع مى شود در اين صورت چگونه خلود كافر و مشرك در عذاب قابل توجيه است، با اين كه او در زمانى موقت مرتكب جرم شده است ولى در قيامت به طور ابدى در دوزخ خواهد بود.

پاسخ

اين اشكال را مى توان به صورتهاى مختلف پاسخ داد كه يادآور مى شويم:

1. قانون موازنه ميان جرم و كيفر از قوانين عقلايى است كه به مجازاتها و كيفرهاى قراردادى ناظر است يعنى براى هر يك رشته محاسبات براى جرم هاى مختلف جريمه هاى گوناگون در نظر گرفته مى شود و به همين جهت برخى از قانون گذاران كيفرهاى با گناه وجرم متناسب و برخى ديگر آن را غير عادلانه تلقى مى نمايند و اختلاف نظر در امور قراردادى كاملاً موجه به نظر مى رسد.

در حالى كه رابطه گناهان و عقوبت هاى اخروى رابطه قراردادى وجعلى نيست، بلكه در مواردى يك نوع رابطه تكوينى ميان آن دو برقرار است، به گونه اى كه كيفر و عذاب بازتاب تكوينى و تجسم عينى گناه مى باشد در اين صورت مى توان گفت كفر و شرك به خدا كه ريشه اى نفسانى دارد و انديشه و روان انسان را در ظلمت وتاريكى مطلق قرار مى دهد در سراى ديگر تجسم