از جمادى در جهانِ جان رويد *** غُلغُل اجزاى عالم بشنويد

فاش تسبيح جمادات آيدت *** وسوسه تأويل ها بِربايدت

چون ندارد جان تو قنديل ها *** بهر بينش كرده اى تأويل ها [1]

7.شهادت زمان يا گردش شب و روز

اگر مكان به حكم آيات قرآن بر اعمال انسان گواهى مى دهد، زمان و روز و شب نيز بسان مكان گواهى خواهند داد.

امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: آنگاه كه روز، آغاز مى شود به فرزندان آدم چنين خطاب مى كند: كار نيك انجام ده تا من در روز رستاخيز به سود تو گواهى دهم من موجود ناپايدارم در گذشته نبوده ام و در آينده نخواهم بود و آنگاه كه تاريكى شب فرا مى رسد، شب نيز همين خطاب را دارد.[2]

8. گواهى دادن قرآن در رستاخيز

از برخى از روايات استفاده مى شود كه قرآن در روز رستاخيز به صورت انسانى مجسم مى شود و خدا به او خطاب مى كند بندگان مرا چگونه ديدى؟(با تو چگونه رفتار كردند؟) او در پاسخ مى گويد: پروردگارا گروهى از آنان مرا حفظ كرده و چيزى از من ضايع نكردند، و برخى از آنان مرا ضايع نمودند، حق مرا سبك شمرده و به تكذيب من برخاستند، و من حجت تو بر تمام خلق مى باشم، در اين هنگام خطاب مى آيد: به عزت و جلالم سوگند به خاطر تو