پاسخ

كلمه«انشاء» همان طورى كه در مورد آفرينش بى سابقه به كار مى رود، در مواردى كه آفرينش سابقه داشته ولى به نابودى كشيده شده و از نو ايجاد گرديده است، نيز به كار مى رود.

قرآن در آفرينش نوع انسان چنين مى فرمايد:

(...هُوَ الَّذِى اَنْشَأَكُمْ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأَبْصارَ وَالأَفْئِدَةَ...).[1]

«او است كه شماها را آفريد و براى شما گوش و چشم و دل قرار داد».

كلمه«إنشاء» در اين آيه به حكم اين كه مربوط به آفرينش نوع انسان است و آفرينش نوع انسان كاملاً ابداعى و بى سابقه بوده است به معنى آفرينش ابداعى مى باشد.

ولى در موارد ديگر كه آفرينش ابداعى نبوده و سابقه داشته است نيز اين لفظ به كار رفته است چنان كه مى فرمايد:

(...فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرينَ) .[2]

«آنان را به خاطر گناهانشان نابود كرديم و پس از آنها گروه ديگرى را آفريديم».

ممكن است گفته شود ملاك به كار بردن لفظ«انشاء» در باره اقوام جديد اين است كه آفرينش آنان بى سابقه بوده، هر چند اصل آفرينش انسان سابقه داشته است آفرينش انسان نيز در معاد، آفرينش دوم است كه مماثل آفرينش نخست مى باشد و از اين نظر شبيه آفرينش اقوام جديد خواهد بود كه در نوع