ديگر بيافريند».

در اينجا ممكن است گفته شود اگر بدن دوم از نظر تشخص غير از بدن نخستين است، در اين صورت چگونه كيفر و پاداش متوجه دومى مى شود در صورتى كه بدن نخست شايسته چنين كيفر و پاداش است.

ولى پاسخ آن روشن است، زيرا آنچه حقيقت پاداش و كيفر را تشكيل مى دهد، ادراك آنها است و حقيقت ادراك قائم به نفس است و بدن وسيله اى بيش نيست و فرض اين است كه بدن از نظر ماده همان بدن نخستين است كه صورت خود را از دست داده بود، و بار ديگر صورت نخست را با آفرينش مجدد باز يافت و به خاطر همين اصل است كه انسانى كه از دوران كودكى به پيرى مى رسد يك انسان است هر چند در گردونه زمان صورت ها و هيئت هايى را از دست داده و صورتها و هيأتهاى نوى را بدست آورده است از اين جهت جوان جنايتكار را در دوران پيرى قصاص مى كنند و هرگز كسى اعتراض نمى كند كه شما انسان غير جانى را قصاص نموده ايد.

متكلمان اسلامى مى گويند مدرك ما براى اثبات چنين معاد جسمانى دلايل نقلى است كه شرايع آسمانى بيانگر آن مى باشند و در ميان كتابهاى آسمانى قرآن و از ميان پيامبران حضرت محمد (صلى الله عليه وآله وسلم) بازگو كننده آن است حتى متكلمان معتزله بر وجوب معاد به گونه ياد شده دليل عقلى نيز اقامه كرده اند.[1]

در اينجا يادآور مى شويم معاد جسمانى كه متكلمان به آن اصرار مىورزند با ظواهر كتاب و سنت كاملاً تطبيق مى كند و ما در ضمن بيان آيات مربوط به معاد جسمانى، آياتى را كه چنين معادى را ايجاب مى كند، يادآور شديم و گروههاى مختلفى از آيات را كه به اين هدف اشاره دارند بازگو نموديم