همچنين است ديگر موجودات كه از مراحل نازل و پايين هستى شروع به حركت نموده و در مسير تكامل به پيش مى روند وواقعيت آنها را كمال نهايى آنان تشكيل مى دهد و مقدمات پيشين جنبه اعدادى داشته و شرايط حصول اين كمال به شمار مى روند،و اگر بدون طى اين مقدمات، نيل به آن كمال ممكن بود; به مقدمات پيشين نيازى نبود.

روى اين اساس صدرالمتألهين مدعى است هويت و شخصيت انسان در گرو جرم و ماده آن نيست، بلكه در گرو صورت وكمال نهايى او است يعنى«نفس» كه با بدن وحدت پيدا كرده و به تدبير آن پرداخته است.

و به ديگر سخن: واقعيت زيد را نفس او تشكيل مى دهد نه جسد او و لذا جسد از روز تولد تا به هنگام مرگ پيوسته دستخوش تبدّل و دگرگونى است ولى در عين حال وحدت انسان محفوظ است واگر انسانى در دوران جوانى جنايت كرد در دوران پيرى مجازات مى شود هر چند از ناحيه بدن تغييرات و تبدلاتى يافته است.

3. عوالم سه گانه وجود

از نظر صدرالمتألهين آنچه در دار هستى تحقق دارد همگى به هم پيوند خاصى دارند و از نظر مراتب به سه مرتبه طولى تقسيم مى شوند.

1. عالم طبيعت كه با كون و فساد همراه است.

2. عالم صور كه مجرد از ماده و استعداد مى باشد.

3. عالم عقول و نفوس.

و به عبارت ديگر: عوالم سه گانه عبارتند از:

1. نشأه طبيعت(صور طبيعى متغير و متبدل).