نظريه هاى دانشمندان درباره اين پيمان

اين آيه مى رساند كه از فرزندان آدم بر ربوبيت خدا پيمان گرفته شده است و امّا اين پيمان چگونه و در چه زمان بود در اين باره توضيحى نمى دهد. از اين جهت مفسران اسلامى درباره مفاد اين پيمان اختلاف نظر دارند.

1. نظريه متكى به احاديث

نظريه معروف كه پشتوانه حديثى دارد اين است كه خداوند به هنگام آفرينش آدم، تمام فرزندان آينده او را به صورت موجودات ريز در آورد و به آنان گفت: (أَلستُ بِرَبِّكُمْ) آنان گفتند: (بلى) سپس همگى را به صلب آدم باز گردانيد. و آنان هنگام خطاب الهى داراى عقل و شعور كافى بودند و سخن خدا را شنيدند و پاسخ پرسش او را گفتند و اين پيمان به اين خاطر از آنان گرفته شد كه درهاى عذر را در روز رستاخيز به روى آنان ببندد.[1]

نارسايى هاى اين نظريه

1. روشن ترين گواه بر نارسايى اين نظريه اين است كه با مدلول ظاهر آيه موافق نيست، زيرا همان طور كه در نكته سوم يادآور شديم ظاهر آيه اين است كه ما از پشت همه فرزندان آدم، ذريه آنان را گرفته ايم نه تنها از صلب آدم. و به خاطر همين نظر مى گويد: ( مِنْ بَنى آدَمَ); «از فرزندان آدم» (نه از آدم). و از اين جهت ضماير را به صورت جمع مى آورد و مى گويد: (مِنْ ظُهُورِهِمْ) «از پشت فرزندان» (ذرِّيّتهُم) «ذريه و نسل فرزندان».

بنابر اين، توجيه ياد شده با خود آيه تطبيق نمى كند.