انداخت».

در اين آيه در حالى كه پيامبر را تير انداز معرفى مى كند و به صراحت مى گويد: (إِذْ رَمَيْت)، ولى بعداً خدا را تير انداز حقيقى معرفى مى كند. و نكته آن اين است كه پيامبر گرامى كار خود را با نيروى خدادادى انجام داده است، قطعاً فعل او فعل خدا نيز هست و از نظر واقع بينى نسبت فعل به خدا كه ذات و هستى و قوه و قدرت بنده از اوست به مراتب قوى تر از نسبت آن به بنده او است; ولى هرگز شدت نسبت سبب نمى گردد كه خدا مسئول اعمال بندگان خود گردد، زيرا درست است مقدمات قبلى پديده، مربوط به خدا است، ولى چون آخرين جزء از علت تحقق پذيرى «پديده»، اراده انسان است كه وى با كمال آزادى آن را پديد آورد از اين جهت وى مسئول اعمال خود مى باشد و تا اين جزء اخير به علل پديده ضميمه نگردد، پديده تحقق پيدا نمى كند.

مولوى مى گويد:

دست پنهان و قلم بين خط گذار *** اسب در جولان و ناپيدا سوار

گه بلندش مى كند گاهيش پست *** گه درستش مى كند گاهى شكست

گه يمينش مى برد گاهى يسار *** گه گلستانش كند گاهيش خار

تير پران بين و ناپيدا كمان *** جان ها پيدا و پنهان جان جان

تير را مشكن كه اين تير شهى است *** نيست پرتابى ز شصت آگهى است

ما رميت از رميت گفت حق *** كار حق، بر كارها دارد سبق[1]

پيروزى و شكست از جانب خدا است

خداوند جهان منافقان را كه پيروزى ها را در نبردها به خدا و شكست ها را