انديشه تركيب، علتى باقى نمى ماند، زيرا هيچ مانعى ندارد كه شىء بر اثر كمال بى پايانى كه دارد در حدى قرار گيرد كه سراسر وجود او، علم و قدرت و حيات باشد بدون آن كه كثرتى در ذات پديد آيد. اگر كثرتى هست در مقام مفاهيم ذهنى است نه در خارج و مقام عينيت، بلكه در خارج مصداق علم خدا، همان مصداق قدرت، و هر دو مصداق حيات مى باشند.

نظير آن در عالم ممكنات اين است كه سراسر وجود ما هم مخلوق خدا و هم معلوم او است، نه اين كه جزئى از ما معلوم، وجزء ديگر مخلوق او است.

براى تقريب ذهن نور را در نظر بگيريد. درخشندگى و روشنايى و حرارت و گرمى از خواص نور است. آيا كاشفيت و روشن گرى مربوط به گوشه اى از وجود آن است يا اين كه سراپاى نور، كاشفيت و درخشندگى است. هم چنان كه سراپاى آن، حرارت و گرمى مى باشد.

گواهى آيات بر صفات خدا

تا اين جا هر سه مسئله از نظر تحليل عقلى به روشنى ثابت گرديد و معلوم شد كه:

1.ذات خدا از تركيب خارجى پيراسته است.

2. ذات او از تركيب عقلى پيراسته است.

3. صفات خدا عين ذات او است.

در تشريح هر سه مطلب يادآور شديم كه اگر حقيقت غير اين باشد، در اين صورت به ساحت قدس الهى احتياج و نياز راه پيدا مى كند، و ساحت خداى واجب الوجود از هر نوع نياز پيراسته است. اكنون موقع آن رسيده كه دلايل قرآنى هر سه مطلب را مورد مطالعه قرار دهيم.