17

لقمان و ميانه روى در رفتار و گفتار

18. (وَلاَ تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلاَ تَمْشِ فِى الأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَال فَخُور);

«هرگز ] با تكبر و غرور[ از مردم رو برمگردان و با غرور و بى خبرى راه مرو! خداوند متكبران خودپسند را دوست نمى دارد.»

19. (وَاقْصِدْ فِى مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ);

«در راه رفتن ميانه رو باش وصداى خويش را ملايم كن كه نامطبوع ترين صداها صوت خران است.»

خضوع يكى از ستوده ترين فضايل اخلاقى است، ولى با اين همه اگر از حد خود تجاوز كند، به صورت بدترين صفات به نام «تملق» و«چاپلوسى» در مى آيد، همچنين وقار كه يكى از فضايل اخلاقى است، اگر به رنگ بى اعتنايى و گردنكشى و رخ تابى از مردم وناچيز شمردن حقوق ديگران درآيد، به صورت يكى از بدترين و زشت ترين صفات به نام «تكبر» و «خودپسندى» جلوه مى كند. گاهى فروتنى به چاپلوسى و متانت به «كبر» و «خودخواهى» مشتبه