چنانچه فرض شود كه اصل حركت اصلى فراگير است، جاى اين سؤال وجود دارد كه آيا اين اصل، خودش را نيز شامل است يا نه؟!

صورت نخست، مستلزم از بين رفتن اين اصل است، بلكه بايد گفت لازمه آن، نه تنها از بين رفتن اين اصل، بلكه نابودى و فروپاشى تمام اصول چهارگانه ديالكتيك، و به ديگر تعبير، انتحار و خودكشى ديالكتيك به دست خويش است! زيرا مفاد آن اين است كه اصول چهارگانه ديالكتيك قابل تغيير و دگوگونى مى باشند وبنابراين هرگز نمى توان به آنها به صورت اصولى متقن و ثابت نگريست.

در صورت دوم بايستى دليل استثناى اين اصل وديگر اصول ديالكتيك بايد بيان گردد، كه چرا اين اصل يا ديگر اصول ديالكتيك، مشمول اين قانون عام و فراگير نبوده و از امواج دگرگونى بركنارند؟! مگر نه اين است كه جايگاه آنها سلولهاى مغزى است كه پيوسته در حال تغيير و دگرگونى مى باشند؟

مگر نه اين است كه اين علوم و ادراكات، بسان ديگر افكار، زائيده روابط اقتصادى يى است كه پيوسته در حال تغيير و دگرگونى مى باشد. به هر روى، چيزى كه نتيجه تراوش مغز فنا پذير مادى است، چرا بايد ثابت و پايدار باشد، در حاليكه منشأ و علت ايجاد آن پيوسته در حال تغيير و دگرگونى مى باشد.

از آنچه گفتيم، پايه ارزش سخنى كه «لنين» درباره اصول ديالكتيك مى گويد روشن مى شود. وى مى گويد: نمى توان هيچ يك از قسمتهاى اصلى فلسفه ماركسيسم را كه كاملاً با فولاد ساخته شده تغيير داد.

اگر واقعاً منطق ديالكتيك، اسكلتى فولادين! داردو هرگز نمى توان آن را تغيير داد ، پس چگونه مى گوييد اصل تغيير و تبديل، اصلى عمومى و فراگير