ولجوج بودند كه جز به نمايندگى ابوموسى به كسى رأى ندادند. اين انتخاب آنچنان ضرربار بود كه شاعرى شامى در شعر خود از آن پرده بر مى دارد ومى گويد:

اگر براى مردم عراق رأى استوارى بود آنان را از گمراهى حفظ مى كرد وابن عباس را بر مى گزيدند، ولى پير يمنى را برگزيدند كه در پنج وشش گير است. به على برسانيد گفتار كسى را كه از گفتن حق پروا ندارد: ابو موساى اشعرى فرد امينى نيست.[1]

در آينده خواهيم آورد كه همين افرادى كه صلح با معاويه را بر امام (عليه السلام) تحميل كردند ودست او را در انتخاب حكم بستند، نخستين كسانى بودند كه موضوع حكميت را گناهى بزرگ پنداشتند وپس از نوشتن پيمان نامه، امام (عليه السلام) را بر نقض آن وادار كردند.ولى هيهات كه امام نقض پيمان كند وبار ديگر به سخنان اين مقدّس نماهاى بى خرد گوش فرا دهد.

اكنون بايد ديد كه متن حكميّت چگونه نوشته شد وآيا براى بار سوّم نيز امام (عليه السلام) تحت فشار آراء گروه فشار قرار گرفت؟

تحميل پيمان حكميت

حادثه حكميت در سرزمين صفين از حوادث بى سابقه تاريخ اسلام به شمار مى رود.امير المؤمنين (عليه السلام) كه در دو قدمى پيروزى قرار داشت واگر ياران نادان وناآگاه وى دست از حمايت او بر نمى داشتند يا لااقل براى او ايجاد مزاحمت نمى كردند چشم فتنه را از كاسه در مى آورد وبه حكومت دودمان خبيث اموى، كه بعدها هشتاد سال يا كمى بيشتر طول كشيد، پايان مى بخشيد وچهره تاريخ اسلام وتمدّن مسلمين را دگرگون مى كرد، به سبب نيرنگ عمروعاص وفريب خوردن تعداد درخور توجهى از سربازان نادانش، از ادامه نبرد ودست يافتن به پيروزى باز ماند.