اصول ثابت را پذيرفت؟

3ـ مسائل مربوط به ماوراء طبيعت، از قلمرو ابزار شناخت (حس و تجربه)، بيرون است، چگونه ميتوان در آنها اظهار نظر كرد؟

4ـ برترين برهان اثبات صانع، برهان نظم است و وجود نظم، پيوسته با ناظم عاقل همراه ميباشد، در حاليكه بشر تنها اين مسأله را در مصنوعات خودآزموده و دريافته كه نظم و محاسبه و اندازه گيرى در همه مصنوعات، با عقل ودرايت فاعل هماهنگ بوده است، ليكن، اين امر نسبت به همه جهان طبيعتفراگير نيست، زيرا جز آنچه ساخته دست آدمى است از گردونه آزمون خارجاست.

5ـ شرايع آسمانى، بر وجود ادراكى به نام وحى، در برخى از انسانها استوار است، حال چگونه ميتوان اين ابزار شناخت (وحى) را كه از قلمرو حس و عقل بيرون است، باور كرد؟

6ـ اين مسائل و همچنين مسائل مربوط به قانون عليت و نيز حل مشكل مصائب و بلاها كه ظاهراً با صفات خدا و عدل الهى سازگار نيست، استخوان بندى كلام جديد را تشكيل ميدهد. بيشتر اين موضوعات در نيم قرن اخير، در قلمرو كتابهاى كلامى جديد، جاى گرفته و مورد ارزيابى قرار گرفته است.

در برابر اين تحوّل، يك نوع حركت سلفيگرى در برخى جوامع آغاز شده است و تنها به نشر كلام قديم، عنايت ميورزند بلكه گروهى از كلام قديم نيز سرباز زده و به نشر نوشتههاى «اهل حديث» ارادت ميورزند. ليكن بايد گفت: نشر برخى از اين كتب نه تنها به درمان درد كمك نميكند بلكه درد را شدّت ميبخشد. براى علاج واقعى، بايد آثار ديرينه را در قالبهاى متناسب با شرايط روز مطرح كرد، و آنگاه به رسالت خود (مبارزه با ملحدان) ادامه داد و كليه مباحثى كه به نام علم، در جهان مطرح است و دست آويزى براى آنان به شمار ميرود، مورد بررسى قرار داد.