مستدل لفظ «ما» را در آيه دوم «ما» مصدرى گرفته و آيه را چنين تفسير مى كند:

«وَاللّهُ خَلَقَكُمْ وَعَمَلَكُمْ».[1]

«خدا شما و افعال شما را آفريده است».

ولى اين استدلال از جهاتى صحيح نيست:

اوّلاً: جمله «ما تعملون» عبارت ديگرى است از جمله «ما تنحتون» كه در آيه قبل وارد شده است و به طور مسلم لفظ «ما» در اين جمله موصوله است نه مصدريه، در اين صورت قرينه خواهد بود كه لفظ «ما» در جمله ديگر نيز موصوله است، تو گويى قهرمان توحيد چنين مى گويد: «آيا آنچه را كه مى تراشيد مى پرستيد در حالى كه خدا شما و آنچه را (بتها) كه مى سازيد، آفريده است» و عابد و معبود هر دو مخلوق خدا مى باشند پس شايسته است خالق آن دو را بپرستيد نه مخلوق او را.

در اين تفسير، نظم و ارتباط دو آيه كاملاً محفوظ مى باشد، و جمله ها رنگ احتجاج آميخته با توبيخ به خود مى گيرند ولى هرگاه لفظ «ما» در آيه، «مصدرى» باشد، آيه دوم ارتباط خود را با آيه نخست از دست مى دهد و مفاد دو آيه چنين مى شود: «آيا آنچه را كه مى تراشيد، مى پرستيد؟ در حالى كه خدا شما و كليه كارهاى شما و از آن جمله پرستش بتان، را آفريده است. در اين صورت بين جمله نخست كه حالت توبيخى دارد، و جمله دوم كه حالت