يَصْنَعُونَ)(فاطر/8).

«آيا كسى كه كارهاى زشت خود را زيبا مى بيند(مانند كسى است كه به زشتى كارهاى خود اعتراف دارد و آنها را زشت مى بيند؟!) خدا هر كه را مى خواهد گمراه مى كند و هر كه را مى خواهد هدايت مى نمايد پس تو (اى پيامبر) بر گمراهى آنان حسرت مخور زيرا خدا از آنچه آنان انجام مى دهند آگاه است».

هـ: (وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِ آياتِنا صُمٌّ بُكُمٌ فِى الظُّلُماتِ * مَنْ يَشأ اللّه يُضْلِلْهُ وَمَنْ يَشأْ يَجْعَلْهُ عَلى صِراط مُسْتَقيم)(انعام/39).

«كسانى كه آيات ما را تكذيب كردند كر و لالند و در تاريكى هاى (جهل و الحاد) قرار دارند خدا هر كس را مى خواهد گمراه مى سازد و هر كس را مى خواهد در راه راست قرار مى دهد».

و:(وَلَوْ شاءَ اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَلكِنْ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَيَهْدى مَنْ يَشاءُ وَلَتُسْئَلُنَّ عَمّا كُنْتُمْ تَعْمَلُون)(نحل/93).

«اگر خدا اراده مى كرد شما را يك امت قرار مى داد(كه همگى مؤمن باشيد) ولى هر كس را بخواهد گمراه مى كند و هر كس را بخواهد هدايت مى نمايد و بدون شك شما نسبت به كارهايتان بازخواست مى شويد».

تحليل و تفسير آيات ياد شده

نمونه هاى فوق از جمله آياتى است كه در نظر سطحى بر نظريه جبر گواهى مى دهند و دست آويز خوبى براى قائلان به جبر به شما مى آيند، حال به تحليل و تفسير آنها مى پردازيم تا از درستى يا نادرستى اين انديشه آگاه شويم: