نيت پاك جانشين عمل نيك مى گردد

در نظام تربيتى اسلام، آن چنان به اصلاح باطن عنايت شده است كه حتى نيت پاك از نظر پاداش و تقدير، جانشين عمل مى گردد، در جنگ جمل كه جنگ به نفع اميرمؤمنان تمام شد يكى از افسران سپاه به آن حضرت عرض كرد: اى كاش برادرم در اين نبرد حاضر بود، و پيروزى حق را بر باطل مشاهده مى كرد و اجر و پاداشى از اين جهان مى برد. على(عليه السلام) در پاسخ وى فرمود: اگر ميل و علاقه برادرت با ما است و خواهان پيروزى حق بر باطل مى باشد، بسان تو نيز اجر و پاداش خواهد برد، نه تنها برادر تو، بلكه كسانى كه در صلب پدران و رحم مادران قرار دارند پس از آن كه گام در صفحه گيتى نهادند، و سرگذشت مقابله حق و باطل را در روز «جمل» شنيدند و از صميم دل خواهان پيروزى حق بر باطل شدند، بسان ساير شركت كنندگان اجر و پاداش خواهند داشت.[1]

اسلام نسبت به اصلاح ضمير و موضوع نيت به قدرى اهميت داده كه در مكتب اخلاقى اسلام بايد نيت فرد با ايمان پيوسته بالاتر از عمل او باشد يعنى بايد خود را از نظر تصميم آماده اعمال بزرگ تر سازد، گرچه در مقام انجام دادن فقط به مقدار كوچكى از آن قادر مى باشد.