حال اگر بنا باشد شعائر الهى كه نگهدارنده هويّت آسمانى انسانهاست، و رمز ارتباط آنها با ملكوت و عرش است، دستخوش خوش آمد و نيامد عرفهاى بيگانه با فرهنگ اسلامى‌شود، و به خاطر استهزاء آنها كه آگاهى از واقعيت اين كار ندارند كنار گذاشته شود، در اين صورت ارتباط مردم با آسمان بريده خواهد شد و هويّت دينى آنها از بين مى‌رود.

3- گاهى استهزاء و تقبيح ناشى از جهات واقعى است، يعنى اين كار واقعا زشت و قبيح است و به اين خاطر تقبيح مى‌شود. چنين تقبيحى مانع از شعائر بوده و مستلزم هتك و وهن مذهب مى‌باشد.

در نتيجه: تنها يك قسم از تمسخر و استهزاء مانع قاعده شعائر است و دو قسم ديگر- كه غالب تمسخرها نيز از آن دو قسم است- هيچ ممانعتى از اين قاعده نخواهد داشت و مستلزم وهن مذهب و هتك آن نيست.

بلكه تمسخر و تقبيح به معنى سوم نيز ماهيت شعائر را از بين ميبرد وسالبه منتفى به انتفاء موضوع خواهد شد، نه اينكه شعيره‌اى باشد ولى عمل به آن جايز نباشد؛ زيرا چنانكه گفتيم شعيره به معنى علامت و نشانه ايست كه دلالت بر يكى از معانى عاليه دين مى‌كند، وبا تحفّظ بر اين موضوع هرگز جهت قبح و زشتى در آن نمى‌تواند باشد.

خطر تاثير اهانت و استهزاء بر عقل اجتماعى‌

انسان به بركت بهرمندى از نور مقدس عقل حسن و قبح ذاتى اشياء را درك مى‌كند، و پس از درك آن كار حسن را تحسين و كار قبيح را تقبيح مينمايد. تحسين و تقبيح اگر ناشى از حسن و قبح واقعى باشد