1- تغيير و تبديل دين‌

گاه گفته مى‌شود: اگر تعيين و تشخيص مصاديق شعائر به دست عرف باشد لازمه اش تغيير و تبديل و تحريف دين است، زيرا ممكن است متشرعه در هر زمانى شيوه جديدى اختراع كنند و اگر ما بخواهيم آن شيوه را به حساب دين بگذاريم، و عنوان دينى به آن بدهيم رفته رفته دين خدا دستخوش تغيير و تحريف مى‌شود.

در پاسخ مى‌گوييم: اين تغيير و تبديل و وسعت دادن در چه چيزى صورت مى‌گيرد؟

آيا در ثوابت دين تغيير و تبديل صورت گرفته يا در وسيله ابراز و اظهار آن ثوابت؟

اگر در ثوابت و معانى دينى تغيير صورت گيرد و آنها وسعت پيدا كند دين تحريف شده است، اما اگر ثابتات دينى حفظ شود ولى همان ثابتات با شيوه‌هايى نوين عرضه گردد دين تحريف نشده، بلكه بيش از پيش منتشر شده است.

همانطور كه در تحليل ماهيت شعائر گفته شد شعائر از نوع دوم است؛